Demiryolu Müzesi
Demiryolu Müzesi Sirkeci Garı içerisinde yer alıyor. Öncelikle Sirkeci Garını anlatalım.
Sirkeci Garı, 19. yüzyılda özellikle İstanbul'da görülen Batı seçmeciliği ile bölgesel ve ulusal biçim kalıplarının bir arada kullanıldığı örneklerden biridir. Rumeli Demiryolu'nun Sirkeci'ye kadar gelmesiyle istasyon binası olarak bugün de mevcut olan kagir bina ile yolcu bekleme salonu olarak iki ahşap baraka yapılmıştır. Geçici olarak tasarlanan bu binaların yanında esas istasyon binasının yapımına 11 Şubat 1888'de başlanılmış ve 3 Mayıs 1890'da II. Abdulhamid adına Müşir Hamdi Paşa tarafından açılarak hizmete sunulmuştur. Tasarımı Alman mimar A. Tasmund'un yaptığı binanın cephesinde granit mermer ve Marsilya-Aden'den getirilmiş taşlar kullanılmıştır. İlk yapıldığı yıllarda havagazı ile aydınlanan binanın bekleme salonlarındaki büyük sobalar Avusturya'dan getirilmiştir. Yine o yıllarda deniz binanın çok daha yakınına kadar gelinmekte ve denize taraçalarla inilmekteydi. Yan yana gelen birimlerden oluşan lineer bir planı olan binanın cephesinde de bu bölümlenme açıkça gözlenmektedir. Binanın ortasında yer alan ve büyük bir tonozla örtülü birimin iki yanında saat kuleleri yer almaktadır. Cephede kullanılan tuğla bantlar, daire, sivri kemerli pencereler, ortada yer alan Selçuklu Dönemi taç kapılarını andıran giriş kapısı, bezeli taş çatı parapetleri ile bina tümüyle devrin seçmeci anlayışını yansıtmaktadır. Binanın yan cephesinde garın hizmete girdiği tarih, hem Rumi takvime hem de Miladi takvime göre yazılmıştır. Paris'ten kalkan Şark Ekspresi uzun yıllar bu istasyona yolcu indirmiş ve buradan yolcu almıştır.
Sirkeci Garı'nın içerisinde bulunan ve yaklaşık 45 m²'lik bir alanı bulunan İstanbul Demiryolu Müzesi, 23.09.2005 tarihinde ziyarete açılmıştır. Müzede Rumeli Demiryollarına ve TCDD'nin Trakya hattına ait orijinal vaziyet planları, çizimler, çeşitli fotoğraflar, demiryolu aletleri ve haberleşme araçlarının yanı sıra demiryolları idaresinde geçmişte var olan demiryolu okulları ve TCDD hastanelerine ait objeler ve fotoğraflarda yer almaktadır. Türkiye’de 1955 yılında ilk elektrikli tren işletmeciliğine geçişin simgesi olan banliyö trenlerinden birinin makinist bölümü müzenin en çok ilgi çeken bölümüdür. Orient Ekspres’in 19-22 Mayıs 1977 tarihlerinde yapılan son seferinde yolcularına dağıtılan hatıra madalya ve Wagon-Litz şirketine ait ve bu trende kullanılan gümüş yemek takımları sergilenen objeler arasındadır.
Demiryolunun modernite simgesi oluşunun bir başka kanıtı istasyon anlayışıydı. Modern yapı anlayışı demiryolu istasyonları ile birlikte yöreye ulaşıyordu. Zamanla istasyon etrafı "tenezzüh" mekanı oldu. Kahveler, çayhaneler trenin geçişini seyreyler oldu. Gar lokantaları seçkin zevatın uğrak yerine dönüştü. İstasyon caminin çevresinde oluşan kamusal alana rakip çıktı. İslam kenti cami çevresinde oluşurken, bu ken yerleşim mekanı istasyona doğru yöneldi. İstasyon çevresi yoğunlaştı. Pazar istasyon çevresinde toplandı. Çarşı istasyonla bütünleşti. Bir başka deyişle tren istasyonu toplumu laikleştiren, seküleştiren bir öğe oldu.
Osmanlı'nın Cumhuriyet'e en büyük mirası demiryolları idi. Cumhuriyet savaşlarla yıkıma uğramış bile olsa dört bin kilometreye yakın bir demiryolunu devralmıştı. Demiryolu olgusu Cumhuriyet'le birlikte yeni bir veçhe kazandı. Cumhuriyet Türkiyesi bütçesinden önemli bir meblağı Milli Şömendöfer Siyaseti'ne ayırdı. Cumhuriyet hükümeti ülkeyi demir ağlarla örmeyi hedefledi. İlk iş olarak demiryollarını millileştirdi. Her yeni istasyon Cumhuriyetçi söylemin güçlenmesine vesile oldu. Kısa bir sürede Osmanlı döneminde döşenen demiryolu katlandı. 40'ların sonlarında Türkiye sekiz bin kilometre dolayında demiryoluna sahip olmuştu.
Müzenin bulunduğu alanı aşağıdaki haritadan detaylı olarak görebilirsiniz.
Müze ile ilgili daha detaylı bilgiyi müzeye ait facebook sayfasında bulabilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder