Taksiyarhis Anıt Müzesi - Ayvalık (30.01.2020 tarihli güncelleme)

Taksiyarhis Kilisesi, Ayvalık'ın ilk kilisesi olup, kilisenin 3 ayrı dönemi olduğu düşünülmektedir. İlk olarak 15. yüzyılda küçük bir kilise olarak inşa edilmiştir. Bemanın üzerindeki Pavlus ve Petrus'un binanın tanrıya sunumu freskosu ile güney bahçe girişinin üzerindeki 1753 tarihli kitabe üç kubbeli iki katlı bazilikal planlı ikinci dönem yapıya ilişkin verilerdir. Girişin üzerinde yer alan 1844 tarihli kitabeden de 3. dönem bazilika yapısının beşik tonozlu ve üst taşıyıcılarının tamamıyla ahşap olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır. Üç nefli kiliseye batı cephesinde yer alan narteksten 3 adet ana giriş kapısıyla girilir. Kilisede orta nefde yer alan arslan betimlemeli alçı rölyefle süslenmiş ambon yer almakta olup, Aziz ikonaları bulunan bu noktaya döner bir merdivenle çıkılmaktadır. Çaprazında yer alan katedra bitkisel bezemeli mermer kabartma ve altın varakla bezenmiştir. Hz. İsa'nın yaşam hikayesinin anlatıldığı mermer ikonalarla donatılmış, gene mermer kabartma ve altın bezemeli olarak işlenmiş ikonostasisi geçince, arka bölümde apsise ulaşılmaktadır. Yapının ikinci katındaki 16 pencereli, yuvarlak kemerli, ahşap, "U" biçimli üst galeri, kadınlar bölümü olarak yapılmış olan gynaikeniondur. Bu bölüme kuzeyde çan kuleli taş merdivenlerle ve güneyde ahşap merdivenlerle ulaşılmaktadır. Yapının içindeki mermer taklidi duvar bezemeleri, ahşap bağdadi üzerine kireç sıva yapılarak secco (kuru sıva üzeri kalem işi) boyama şeklinde çalışılmıştır. Bu eklektik tarzdaki mermer taklitlerinin, yapının güney köşesindeki 07.12.93 tarihli imzaya göre M. Pizdem adlı sanatçı tarafından yapıldığı anlaşılmıştır. Ayvalık'ın deprem bölgesinde olması nedeniyle zaman içerisinde değişik dönemlerde hasar gören binada tamir amaçlı restorasyon çalışmalarının yapıldığı ve bu dönemlerde de süsleme programında değişiklikler yapıldığı duvar bezemelerinden ve resimlerden gözlemlenmektedir. 

Bu yenileme çalışması esnasında kubbedeki fresco olarak yapılmış Pantokrator İsa İkonası ile beşik tonozun çevresindeki havari resimlerinin neo-klasik tarzdaki yağlı boya tablo rsimleri ile değiştirildiği görülmektedir. Kilisenin 1893 tarihindeki düzenlemeyle neo-klasik üslupta ve ve iç dekorasyonu eklektik olarak tamamlanmıştır. 1927 yılından itibaren uzun süre "Tekel Deposu" olarak kullanıldıktan sonra terkedilen yapı 2012 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca restore ettirilmiş ve 2013 yılında "Taksiyarhis Anıt Müzesi" olarak hizmete sunulmuştur. 

Müzeyi 1 Nisan - 1 Ekim tarihleri arasında 09:00 - 19:00, 1 Ekim - 1 Nisan tarihleri arasında 08:30 - 17:30 tarihleri arasında ziyaret edilebilir., müzekart ile 1 sene boyunca ücretsiz ziyaret edebilirsiniz. Müzenin giriş ücreti 10 TL olup Pazartesi hariç hergün gezebilirsiniz. (30.01.2020 tarihli güncelleme). Biz 2017 yılında gittiğimizde akşam üstü, bir ücret ödemeden gezmiştik ama gezdiğimiz gün bir konser vardı. Belki de konser öncesi olduğu için herhangi bir ücret almadılar. 

Ayvalık'ta merkezde bir kültür gezisi turu yaparsanız, burayı da ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca; Burası, Ayvalık tarafına geldiğinizde gezilebilecek bir kaç müzeden birisidir. Ayvalık'ta; Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı'nı, Şeytan Sofrası'nı ve Rahmi M. Koç Müzesi - Taksiyarhis Kilisesi (Alibey Adası)'nı içeren bir gezi planlayabilirsiniz.

Aşağıdaki haritadan Taksiyarhis Anıt Müzesi'nin bulunduğu bölgeyi daha detaylı olarak görebilirsiniz.