Sultan II. Beyazıt Külliyesi Sağlık Müzesi

Edirne'den yazılara devam edelim. Sultan II. Beyazıt Külliyesi Sağlık Müzesi'ne biz gideli çok oldu, onun için paylaşacağım fotoğrafların bir kısmı güncelliğini yitirmiş olabilir ama eğer tekrar gitme imkanım olursa fotoğrafları mutlaka güncellerim :)

"Edirne Sağlık Müzesi", Edirne'de, İkinci Beyazıt Külliyesi'nin Darüşşifa ve Tıp medresesi yapıları içinde hizmet veren, Trakya Üniversitesi bünyesindeki müze. Külliye içinde 1488'den beri yer alan darüşşifa (hastane), 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na kadar aralıksız 400 yıl boyunca önceleri her türlü hastaya; sonraları sadece ruh ve akıl hastalarına hizmet vermiş bir sağlık kuruluşudur. Geçmişte hastalarının müzik, su sesi ve güzel kokularla tedavi edildikleri bu tarihi mekân, 1997 yılından bu yana Trakya Üniversitesi tarafından sağlık müzesi olarak düzenlenmiş, 2000 yılında Darüşşifa'nın Şifahane kısmı Ruh Hastalarını Readaptasyon Derneği'nin katkılarıyla Psikiyatri Tarihi Müüzesi haline getirilmiştir. Ayrıca Külliyenin bir parçası olan ve darüşşifanın yanında yer alan tıp medresesi de 2008 yılında müzenin 15. yüzyılda tıp eğitimini sergileyen bir bölümü olarak hizmete açılmıştır.

Külliye'nin içinde şu üniteler bulunmaktadır:

1- Darüşşifa (Hastane)

2- Tabhane (Misafir ve Dinlenme Evi)

3- Tıp Medresesi (Temel Bilimler Fakültesi)

4- Camii

5- İmaret (Mutfak, yemekhane, depo, v.s)

6- Köprü (Tunca Nehri üzerinde)

7- Hamam

8- Değirmen ve su deposu

9- Sıbyan Mektebi (İlkokul)

10- Mehterhane (Dönemin musiki konservatuarı)

11- Muvakkithane (Günün saatlerini, takvimi bildiren kuruluş)

Bu ünitelerden günümüze kadar ayakta kalmış olanlar 1-6 numarada yazılmış olanlardır. 7-11 numarada belirtilenler yıkılmışlardır. 9-10 ve 11 numarada belirtilenler ise külliyenin vakfiyesinde gösterilmemiş olup, bunlar sonradan yapılmışlardır. Kaynak: 

(http://saglikmuzesi.trakya.edu.tr/pages/genel-bilgi#.VeIAE_ntmko)

 

Müzeyi oluşturan yapılardan darüşşifa, iki avlu ve şifahane olmak üzere üç bölümden oluşur: Birinci avluda, poliklinikler (göz mütehassısı, cerrah, nöbetçi odaları), kiler, özel diyet mutfağı, bekçi odaları, akıl hastaları tecrit odası, ilaç olarak kullanılan şurupların pişirildiği mutfak ve personel odaları bulunurdu. İkinci avluda 4 oda ve 2 sofa bulunur. Geçmişte odalardan ikisi ilaç deposu ve eczane olarak, diğer ikisi de üst düzey personelin kullanımına tahsis edilmişti. Şifahane bölümü, hastanenin yataklı kısmıdır. Bu bölüm 6 kışlık oda ile 5 açık sofadan oluşmaktadır. Sofalardan 4'ü yazlık yatak odası biri de musiki sahnesidir. Odalar ve sahne büyük ve yüksek bir kubbeyle örtülü şadırvanlı bir salon etrafında çevrelenmiştir. Odaların dış bahçeye, iç salona açılan pencereleri vardır. Ortadaki büyük kubbenin tepesindeki fenerden gelen ışık iç mekânı aydınlatır ve havayı, pis kokuları dışarı atar. Bir merkez çevresinde toplanmış hasta odaları az personelle hizmet verilmesini sağlar. Personel tüm odaları kolaylıkla gözetleyebilir ve gereğince acil olan hastaların yardımına koşarlar. Bu bölümün yapısında akustik sistemi de oldukça hassastır. Haftada üç gün verilen musiki konserleri yankılanmadan binanın her tarafından rahatça dinlenebilir. Tıp Medresesi, 18 öğrenci odası, bir dershane ve bunların açıldığı bir orta avludan oluşur. Bu bölüm bekçi odası, öğrenci odaları, uygulamalı eğitim odası, müderris odası, dersane ve kütüphane olarak mankenlerle canlandırılmıştır 2004 yılında Avrupa Konseyi Avrupa Müze Ödülünü, 2007 yılında ise Avrupa Kültür Mirası - Mükemmellik Kulübü En yi Sunum Ödülünü kazanmıştır.

 

Müzenin içerisinde yazan ve Osmanlı Şair Hekimlerinden Şuuri Hasan Efendi'nin "T'adil-Ül Emzice" aldı eserinden alıntılanan "Musiki Makamlarının Hastalıklarla Olan İlgisi" yazısına göre;

Rast Makamı: Havale ve felç iletine devadır.

Irak Makamı: Har mizaçlılara, sersam ve hafakana faydalıdır.

İsfahan Makamı: Zihni açar, zekayı arttırır, anıları tazeler.

Zirefgent Makamı: Sırt ve eklem ağrılarının ve kuluncun tedavisine faydalanır.

Rehavi Makamı: Baş ağrısına devadır.

Büzürk Makamı: Ateşli hastalıklara iyi gelir, zihni temizler, vesvese ve korkuyu uzaklaştırır.

Neva Makamı: Gönül okşayıcıdır. Kötü düşünceleri uzaklaştırır. Irk'un nisaya iyi gelir (Kadın hastalıkları).

Zengule Makamı: Kalp hastalıklarının devasıdır.

Hicaz Makamı: İdrar zorluğuna iyi gelir, cinsel yönden uyarıcı etkisi vardır.

Buselik Makamı: Kulunç ve bel ağrılarının ilacıdır.

Uşşak Makamı: Kalp, karaciğer, sıtma ve mide hastalıklarının ilacıdır.

Hüseyni Makamı: Ferahlılık verir. Çocukların kalp ve ruhlarının iltihabını söndürür. Ateş düşürür.

Sağlık Müzesi, Edirne Merkez Yeni İmaret Mahallesindedir. Şehir Merkezine 3 km. tarihi Kırkpınar güreşlerinin yapıldığı Sarayiçi. Osmanlı Saray kalıntıları ve Balkan Şehitleri Anıtı'na 1 km uzaklığındadır. Sağlık Müzesi'ne ulaşım son derece kolaydır. Şehir dışından gelenler için Ankara, İzmir, İstanbul ve diğer bazı büyük şehirlerden Edirne'ye düzenli otobüs seferleri bulunmaktadır. İstanbul'dan otobanla bu süre 2 saat kadardır. Müze şehir merkezine oldukça yakın olduğu için yürünerek gidilebildiği gibi müzenin bulunduğu Yeniimaret semtine minübüslerde çalışmaktadır. Yürüyüş için Vilayet konağının solundan inen yol tercih edilebilir. Minibüs durağı ise Ziraat Bankası ile Merkez Bankası arasındadır. Giriş ücreti internet sitelerinde 5 TL olarak belirtilmiş.

 

Hergün 09.00 - 17.30 saatleri arasında ziyaret edilebilecek müzeye gidemeyecek olanlar olursa 360 derece görüntülerini ve müze yönetimi tarafından eklenmiş tanıtım videosunu izleyebilir.  Müzenin konumunu aşağıdaki haritada işaretledim.